Aktualności

Wiadomości Zootechniczne - Innowacyjne technologie w ocenie owiec

Wykorzystanie innowacyjnych technologii w ocenie stacyjnej i doświadczeniach żywieniowych owiec.

Jan Knapik, Marek Grycz

   W hodowli zwierząt na potrzeby oceny wartości użytkowej i hodowlanej oraz doświadczeń żywieniowych potrzebne są dokładne dane o ilości pobranej paszy i zachowania się, tak pojedynczych zwierząt, jak i ich grupy. Wyniki doświadczeń powinny być przy tym uzyskiwane od zwierząt utrzymywanych w warunkach zbliżonych do stosowanych w praktyce (ale z zachowaniem wymogów dobrostanu). Ręczne gromadzenie danych, szczególnie w przypadku indywidualnych obserwacji zwierząt, wiąże się z wysokimi kosztami osobowymi oraz jest miejscem powstawania subiektywnego źródła błędu. Dlatego, postanowiono zastosować sterowane komputerowo, w pełni automatyczne zgłoszeniowe stacje żywieniowe. Zostały one opracowane w Instytucie Techniki Rolnej, Budownictwa i Techniki Środowiska Bawarskiego Krajowego Ośrodka Rolniczego we Freisingu.
   Stąd też, postanowiono opracować założenia i poddać modernizacji budynek służący stacyjnej ocenie tryków (na podstawie potomstwa) oraz umożliwić przeprowadzenie w nim badań na jagniętach i owcach. Według tych założeń została zmodernizowana jedna z owczarni, znajdująca się w ZD IZ PIB Pawłowice. W budynku tym zastosowano innowacyjne rozwiązania, polegające na wyposażeniu go w łatwo rozbieralne kojce grupowe o modułowej budowie, indywidualne klatki strawnościowe, przewoźną wagę elektroniczną, wyposażoną w czytnik elektroniczny i moduł do wczytywania danych, dostosowane dla jagniąt samo zasypowe automaty paszowe oraz sterowane komputerowo zgłoszeniowe stacje paszowe. Wszystkie kojce posiadają taką samą powierzchnię, a zwierzęta utrzymywane są na ściółce.
  Szczególnie ważne jest zastosowanie opracowanych w Instytucie Techniki Rolnej, Budownictwa i Techniki Środowiska Bawarskiego Krajowego Ośrodka Rolniczego dwóch podwójnych, sterowanych komputerowo, w pełni automatycznych zgłoszeniowych stacji paszowych (żywieniowych). Każda z nich obsługuje dwie grupy zwierząt (maksymalnie 16 sztuk). Stacja paszowa (przystosowana dla owiec) umożliwia indywidualną rejestrację czasu ilości pobieranej paszy, pomimo grupowego utrzymania, jak również, dostosowane do potrzeb (celowe) sterowanie nią.
  Zasadnicze elementy systemu żywienia z wykorzystaniem stacji paszowych to:
    - elektroniczny odczyt numerów zwierząt,
    - rejestracja ilości paszy za pomocą elektronicznych czujników wagowych,
    - sterowanie dostępem do paszy 
    - dokładna rejestracja czasu pobytu zwierząt w stacji. 
Stacja paszowa dla owiec wyposażona jest także w zasobnik na paszę (treściwą granulowaną lub objętościową), której masa znajdująca się w korytku paszowym jest ciągle kontrolowana. Dane dotyczące masy paszy są przesyłane do procesora i wraz z informacją dotyczącą identyfikacji zwierzęcia, czasu jego przebywania w stacji są zapamiętywane w formie rekordów w pliku.

Indywidualne klatki strawnościowe	Dostosowane dla jagniąt samozasypowe automaty paszowe	Sterowana elektronicznie podwójna zgłoszeniowa stacja żywieniowa
fot. J. Knapik

Łatwo rozbieralne kojce grupowe o modułowej budowie	Przewoźna waga elektroniczna z czytnikiem i modułem do zapisu danych
fot. J. Knapik

Schemat stacji żywieniowej

rys. J. Knapik

    W celu ułatwienia zarządzania każde zwierzę może mieć przypisany numer owczarniany (stacyjny), który jest także pokazywany na monitorze procesora podczas pobierania paszy przez zwierzę (oprócz wagi paszy w korytku). Uzupełnianie paszy w korytku odbywa się automatycznie z zasobnika. Dostęp do korytka paszowego jest kontrolowany przez sterowaną elektrycznie kratę. W korytarzu wejściowym do stacji ( o regulowanej szerokości) znajduję się ruchoma przegroda. Dzięki takiej konstrukcji dostęp do paszy ma tylko jedno zwierzę. Identyfikacja zwierzęcia dokonywana jest przy pomocy anteny ramowej. Po zidentyfikowaniu zwierzęcia następuje otwarcie kraty zamykającej dostęp do korytka paszowego. Masa paszy w korytku kontrolowana jest przed każdorazowym wejściem i po wyjściu zwierzęcia. Rejestrowany jest czas wejścia, wyjścia oraz przebywania w stacji. Korytko paszowe jest stosunkowo nieduże, aby po każdym spożyciu paszy przez jedno zwierzę jej ilość mogła być uzupełniona. Zapobiega to przypadkowemu przekarmieniu, a także służy utrzymaniu jakości paszy. Stacja paszowa wyposażona jest we własny procesor sterujący, dzięki czemu po jednorazowym ustawieniu określonych przez użytkownika parametrów może przez pewien czas sterować żywieniem oraz gromadzić informacje bez konieczności podłączenia do komputera. Komputer potrzebny jest do ustawienia parametrów systemu żywienia oraz długoterminowego gromadzenia danych. W tym celu opracowany został specjalny, bazujący na programie Windows program „TIM”. Umożliwia on przejrzyste wprowadzenie parametrów dotyczących ustawienia stacji oraz parametrów odnoszących się do zwierząt. Ponadto, służy on do okresowej kontroli spożycia paszy oraz zachowania się zwierząt. Wszelkie dane zapisywane są w postaci bazy danych w formacie Access’a.
    Dzięki takim rozwiązaniom budynek ten może być elastycznie wykorzystywany. Jest on dostosowany do wielu potrzeb:
       A.    Stacji Oceny Tryków (na podstawie potomstwa);
       B.    Doświadczeń żywieniowych na jagniętach i owcach utrzymywanych na ściółce w:
               1) kojcach grupowych, wyposażonych w automaty paszowe – monitoring grupowego pobierania paszy treściwej,
               2) kojcach grupowych, wyposażonych w zgłoszeniowe automaty paszowe – monitoring indywidualnego 
                   i grupowego pobierania paszy treściwej lub objętościowej;
       C.    Doświadczeń na jagniętach i owcach utrzymywanych w indywidualnych klatkach sprawnościowych.